Takdiri Cezalar ve Osmanlı Devleti 17. Yüzyıl Uygulaması

Takdiri cezalar İslam ceza hukuku pratiğinin büyük kısmını teşkil eder. Bu tip cezaların takdiri niteliği vurgulanarak farklı görüşler ileri sürülmüştür. Takdiri cezaların belirlenmesi sürecindeki takdir hakkının sınırsız olmadığını ileri sürenlerle keyfiliğin varlığını ileri süren yazarlar arasındaki gerilimin çözüm noktası ise siyaset-i şer'iyye kavramıdır. Bu çalışma kapsamında takdiri cezaların özelliklerinin klasik literatür ve onun etkisinde gelişen modern eserlerdeki tasnifle incelenmesinin yerine, siyaset-i şer'iyye eserlerindeki takdiri cezalarla ilgili konuların gündeme getirilmesi amaçlanmıştır. İlk bölüm klasik ve modern literatüre bağlı olarak takdiri cezalarla ilgili temel konuları ihtiva etmektedir. Sonraki bölümde ise siyaset-i şeriyye kavramı, bu kavramın takdir cezalarıyla ilişkisi ve siyaset-i şeriyye kapsamında takdir hakkının nasıl yorumlanması gerektiği gibi konular incelenmiştir. Takdiri cezaları uygulamaya yetkili makam, bu cezaların esas özelliği olan takdirilik ve takdir hakkının sınırı meselesi ilgili bölümün en can alıcı başlıklarındandır. Bir hukuk tarihi çalışması olan bu eserin son bölümü takdiri cezaların pratiğine odaklanma amacı taşımaktadır. Bu sebeple, son bölümde, 17. yüzyıl Osmanlı pratiğinden uygulama örnekleri önceki bölümlerdeki başlıklandırmaya bağlı kalınarak incelenmiştir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
§1. Ta'zir Cezaları Teorisi
1.1. Ta'zir Kavramı ve Literatürdeki Yeri
1.2. Ta'zir Cezalarının Meşruiyeti
1.3. Ta'zir Cezalarının Türleri
1.3.1. Had ve Kısas Gerektiren Suçlar İçin Uygulanan Ta'zir Cezaları
1.3.2. Cezası Belirlenmemiş Suçlar veya Gerekliliklere Bağlı olarak Suç Teşkil Eden Bazı Fiiller İçin Uygulanan Ta'zir Cezaları
1.4. İslam Ceza Hukuku İlkelerinin Ta'zir Cezaları Açısından Değerlendirilmesi
1.4.1. Kanunilik İlkesi
1.4.2. Şahsilik İlkesi
1.4.3. Eşitlik İlkesi
1.5. Ta'zir Cezalarının Diğer Ceza Türlerinden Farkları
§2. Siyaset-i Şer'iyye Kapsamında Ta'zir Cezalarıyla İlgili Meseleler
2.1. Siyaset-i Şer'iyye Kavramı ve Ta'zir Cezaları Açısından Önemi
2.2. Ta'zir Cezalarını Belirlemeye Yetkili veya Görevli Makam
2.3. Ta'zir Cezalarının Kanunlaştırılması
2.4. Ta'zir Sanatı: Ceza Tayin Yetkisinin Sınırları
2.5. Klasik Dönem Literatürü Işığında Ta'zir Cezalarının Alt ve Üst Sınırları Hakkındaki Görüşler
2.6. Tür Olarak Bazı Ta'zir Cezaları
2.6.1. Dayak Cezası
2.6.2. Ölüm Cezası
2.6.3. Hapis Cezası
§3. Osmanlı Pratiğinde Ta'zir Cezaları
3.1. Osmanlı Ceza Hukuku Kavramı ve Siyaset-i Şeriyye ile İlişkisi
3.2. Ta'zir Cezalarının Belirlenmesi Aşamasına İlk Derece veya Temyiz Mahkemesi Olarak Divan'ın Müdahalesi
3.3. Ta'zir Cezalarının Failin Katılımıyla Divan'da Tayin Edildiği Haller
3.3.1. Failin Devlet Görevlisi Olması
3.3.2. Mağdurla İlgili Durumlar
3.3.3. Fiilin Niteliği, Tekerrür ve Yargılama Usulü Gibi Durumlar
3.3.4. Başka Sebeplerin Varlığı
3.4. Ta'zir Cezalarının Taşrada Tayin Edildiği Haller
3.4.1. Merkezin Ceza Tayininin Bölgede Yapılması Emrini Verdiği Haller
3.4.2. Bölgedeki Yetkililer Tarafından Re'sen Uygulanan Ta'zir Cezaları
3.4.3. Merkezin Taşranın Re'sen Belirlediği Cezalar ve Yaptırımlar Üzerindeki Denetimi
3.5. Ta'zir Cezalarının Failin Gıyabında Divan'da Tayin Edildiği ve Taşraya İletildiği Haller
3.5.1. Tembih
3.5.2. Suçlunun Önlenmesi
3.5.3. Azil Cezası
3.5.4. Sürgün Cezası
3.5.5. Hapis Cezası
3.5.6. Kürek Cezası
3.5.7. Yıkım Cezası
3.5.8. Mali Cezalar ve Cebren Eski Hale Getirme
3.5.9. Ölüm Cezası
3.6. Ta'zir Cezalarının Divan Tarafından Failin Katılımıyla veya Gıyabında Belirlenmesi Aşamasında Devreye Girebilen Görevliler
SONUÇ
KAYNAKÇA