Anonim Şirketlerde İlişkili Taraf İşlemleri

İlişkili taraf işlemlerine ilişkin özel düzenlemelerle şirketin varlıklarının ilişkili taraflara aktarılması ve şirketin ve şirketin bütün menfaat sahiplerinin hakim pay sahipleri ve yöneticiler tarafından sömürülmesinin engellenmesi amaçlanır. Bu amaçla ilişkili taraf işlemleriyle ilgili Sermaye Piyasası Kanunu'nda etraflıca bir düzenleme getirilmiş ve önemli bazı işlemler için prosedür öngörülmüştür. Çalışmamız, esaslı düzenleme Sermaye Piyasası Kanunu'nda yer aldığı için bu düzenleme temel alınarak şekillendirilmiştir. Ancak çalışmada sadece halka açık anonim şirket değil; halka kapalı şirketler yönünden de konu incelenmiş, ilişkili taraf işlemi sayılabilecek Türk Ticaret Kanunu'nda ve diğer kanunlarda yer alan diğer düzenlemelere de yer verilmiştir. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde ilişkili taraf işlemi kavramı genel olarak açıklanmış, ilişkili taraf işlemleriyle ilgili düzenlemelere neden ihtiyaç olduğu hususu ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda benzer kavramlarla karşılaştırma yapılmış ve Avrupa Birliği ve çeşitli ülkelerdeki düzenlemeler incelenmiştir. Nihai olarak Türk hukukunda ilişkili taraf işlemlerinin tarihsel sürecine yer verilmiştir. İkinci bölümde yasal düzenlemelerdeki ilişkili taraf ve ilişkili taraf işlemi kavramı ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise ilişkili taraf işlemleriyle ilgili Sermaye Piyasası Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve bazı özel kanunlarda yer alan düzenlemeler incelenmiş, ilişkili taraf işlemleri için öngörülen prosedürel korumalar açıklanmıştır. Dördüncü bölümde ise hukuka aykırı ilişkili taraf işlemlerinin sonuçları incelenmiş ve ilgililerin sorumluluğuna yer verilmiştir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
Giriş
Birinci Bölüm
Genel Olarak İlişkili Taraf İşlemleri
I. Kavram
II. İlişkili Taraf İşlemlerinin Benzer Kavramlarla Karşılaştırılması
A. Genel Olarak
B. Kendi Yararına İşlem (Self Dealing)
C. Kontrolün Özel Yararları (Private Benefit of Control)
D. Tünelleme (Tunneling)
E. Bilgi Suistimali (İnsider Trading)
F. Örtülü Kazanç Aktarımı
G. Destek Çıkma (Propping)
H. Örtülü Sermaye
III. İlişkili Taraf İşlemlerinin Faydalı ve Zararlı Yönleri
A. İlişkili Taraf İşlemlerinin Zararları
B. İlişkili Taraf İşlemlerinin Faydaları
IV. Değerlendirme
V. İlişkili Taraf İşlemleri İçin Özel Düzenleme Getirilmesinin Amaçları
VI. İlişkili Taraf İşlemlerine Dair Düzenlemelerin Tarihsel Gelişimi
A. Uluslararası Alanda
B. Türkiye'de
VII. İlişkili Taraf İşlemlerine Dair Getirilen Prosedürler
A. Zorunlu Açıklama
B. Koruma Mekanizmaları
VIII. Kurumsal Yönetimdeki Yeri
A. Genel Olarak
B. OECD Düzenlemelerindeki Yaklaşım
IX. Karşılaştırmalı Hukukta İlişkili Taraf İşlemlerinin Düzenleme Biçimi
A. Avrupa Birliği Hukuku
B. Alman Hukukunda
C. Fransız Hukukunda
D. İngiliz Hukukunda
E. İtalyan Hukukunda
F. Türk Hukukundaki Düzenlemelerin AB Müktesabatı ile Karşılaştırılması
İkinci Bölüm
İlişkili Taraf ve İlişkili Taraf İşlemleri Kavramı
I. Kavramların Ele Alınışı
II. Türk Ticaret Kanunu'nda
III. Sermaye Piyasası Kanunu'nda
A. Genel Olarak
B. İlişkili Taraf Kavramı
C. İlişkili Taraf İşlemi Kavramı
IV. Sigortacılık Kanunu'nda
V. Bankacılık Kanunu'nda
VI. Kurumlar Vergisi Kanunu'nda
VII. Değerlendirme
A. Genel Değerlendirme
B. TMS 24 Yönünden Değerlendirme
Üçüncü Bölüm
İlişkili Taraf İşlemlerine İlişkin Öngörülen Düzenlemeler
I. Genel Olarak
II. Sermaye Piyasası Mevzuatındaki Düzenlemeler
A. SerPK m. 17/3 ve KYT m. 9 ve 10'da Öngörülen Düzenlemeler
B. İlişkili Taraf İşlemlerine Uygulanması Gereken Diğer Düzenlemeler
C. İlişkili Taraf İşlemlerinde Belgeleri Saklama Yükümlülüğü
D. Örtülü Kazanç Aktarımı Denetimi
III. Türk Ticaret Kanunu'ndaki Düzenlemeler
A. Genel Olarak
B. Yönetim Kurulu Üyelerinin İşlem Yasağı
C. Pay Sahiplerinin ve Yönetim Kurulu Üyelerinin Borçlanma Yasağı
D. Yönetim Kurulu Üyelerinin Rekabet Yasağı
E. Şirketler Topluluğunda Koruyucu Mekanizmalar
F. Sigortacılık Kanunu'nda
G. Bankacılık Kanunu'nda
H. Kurumlar Vergisi Kanunu'nda
Dördüncü Bölüm
Hukuka Aykırı İlişkili Taraf İşlemlerinin Sonuçları
I. Sermaye Piyasası Mevzuatında Öngörülen İlişkili Taraf İşlemleri ile İlgili Düzenlemelere Aykırılığın Sonuçları
A. Genel Olarak
B. SerPK m. 17/3 ve KYT'de Getirilen Düzenlemelere Aykırılık
C. Örtülü Kazanç Aktarımı Yasağına Aykırılığın Sonuçları
D. SerPK m. 92 Hükmünde SPK'ya Tanınan Yetkiler ve Uygulanabilecek Tedbirler
E. Önemli Nitelikteki İşlemlere İlişkin Getirilen Düzenlemelere Aykırılığın Sonuçları
F. SerPK'da Öngörülen İdari ve Cezai Yaptırımlar
G. Tazminat Sorumluluğu
II. Türk Ticaret Kanunu'ndaki İlişkili Taraf İşlemlerine İlişkin Düzenlemelere Aykırılığın Sonuçları
A. Genel Olarak
B. İşlem Yasağına Aykırı Davranılmasının Sonuçları
C. Borçlanma Yasağına Aykırı Davranılmasının Sonuçları
D. Rekabet Yasağına Aykırı Davranılmasının Sonuçları
E. Şirketler Topluluğunda İlişkili Taraf İşlemlerine İlişkin Düzenlemelere Aykırı Davranılmasının Sonuçları
Sonuç
Kaynakça