Rekabet Politikası Açısından Dijital Piyasaların Düzenlenmesi: E-Ticaret Kanunu ve Rekabet Kanunu Değişiklik Taslağı

Dijital platformların yol açtığı tekelleşme sorununun çözümüne yönelik yasal düzenleme yapılması tartışmaları, son yıllarda tüm dünyanın gündeminde yerini aldı. Pek çok ülkede, dijital platformlara önemli yükümlülükler getiren yasal düzenleme hazırlıkları başladı, hatta bazı yargı yerlerinde bu düzenlemeler yürürlüğe dahi girdi. Türkiye, bu düzenleme eğilimini takip ederek, iki farklı düzenleme çalışmasına başladı. Bunlardan ilki E-ticaret Kanunu'nda yapılan değişikliklerdir. Bu düzenleme 2022 yılında yasalaştı ve büyük ölçüde yürürlüğe girdi. İkinci düzenleme çalışması olan Rekabet Kanunu Değişiklik Taslağı ise henüz taslak aşamasındadır. Bu taslağın mukayeseli hukuk dikkate alınarak hazırlanması ve içeriğindeki hükümlerin çok büyük ölçüde rasyonel ve bilimsel temele dayanması sebebiyle, yasalaşma ihtimali hiç de düşük değildir. Bu kitapta yazarlar, dijital platformların düzenlenmesini hukukumuzda bu metinler ışığında ele alıyorlar. Kitap, önce dijital platformların düzenlenmesinin politika gerekçesini, hukuk ve ekonomi öğretisi ışığında değerlendirmekte ve dünyadaki bu konuda hazırlanan raporlar ve yasa çalışmalarına göz atıyor. Akabinde E-Ticaret Kanunu'nda yapılan değişiklik kapsamlı şekilde inceleniyor. Bu inceleme sadece yorumlayıcı ve açıklayıcı değil, aynı zamanda hukuk politikası açısından düzenlemelerin isabeti ve olası etkilerine de yer veriyor. Özellikle Kanun'daki atipik düzenlemelerin varlığı, bu türden normatif bir değerlendirmeyi gerektiriyor. Nihayet son bölümde de Rekabet Kanunu Değişiklik Taslağının hem esasa ilişkin hem de usule ilişkin hükümleri mukayeseli hukuk (ve özellikle DMA) dikkate alınarak inceleniyor.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
DİJİTAL PİYASALAR: TANIMI, KAPSAMI VE DÜZENLEME ÇALIŞMALARINA GİDEN YOL
Giriş: Dijital Piyasalar, Platform İş Modeli ve Temel Kavramlar
I. Platform İş Modelinin İktisadi Özellikleri
A. Genel Olarak
B. Ağ Dışsallıkları
C. Ölçek ve Kapsam Ekonomisi
D. Veriye Erişim
E. Yıkıcı Yenilik
F. Platform İş Modelinin Diğer Özellikleri
G. Platform İş Modelinde Fiyatlandırma Modelleri
H. Platform İş Modeli: Rekabet Hukuku ve İktisadı Bağlamında Çıkarımlar
II. Dijital Piyasaların Düzenlenmesini Konu Alan Ulusal ve Uluslararası Raporlar
A. Avrupa Komisyonunun "Competition Policy for the Digital Era" Başlıklı Raporu
B. Birleşik Krallık'ta Hazırlanan "Unlocking Digital Competition" Başlıklı Rapor
C. ABD'de Hazırlanan "Stigler Committee on Digital Platforms" Başlıklı Rapor
D. ABD'de Hazırlanan "Investigation of Competition in Digital Markets" Başlıklı Rapor
E. Rekabet Kurumunun E-Pazaryeri Platformları Sektör İncelemesi Raporu
F. Rekabet Kurumunun Ödeme Hizmetlerindeki Finansal Teknolojilere Yönelik İnceleme Raporu
G. Rekabet Kurumunun Dijital Dönüşümün Rekabet Hukukuna Yansımaları Raporu
III. Dijital Piyasalara Yönelik Mevzuat Çalışmaları
A. Avrupa Birliği
B. Amerika Birleşik Devletleri
C. Federal Almanya
D. Birleşik Krallık
E. Mevzuat Çalışmaları: Genel Değerlendirme
İKİNCİ BÖLÜM
ELEKTRONİK TİCARETİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN
Giriş
I. E-Ticaret Kanunu'na Genel Bakış
II. E-Ticaret Kanunu'ndaki Temel Kavramlar
A. E-ticaret Kanunu'nun Süjeleri: Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcıları ve Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcıları
B. Ekonomik Bütünlük Kavramı
C. Net İşlem Hacmi ve Finansal Eşikler
III. E-Ticaret Kanunu Kapsamında Haksız Ticari Uygulamalar
A. Kavram
B. Terim Sorunu
C. Mukayeseli Hukuk Açısından Haksız Ticari Uygulamalar
D. Yönetmelik Hükümleri Bağlamında Haksız Ticari Uygulamalar
E. Aracılık Sözleşmelerinin Muhtevası
F. Haksız Ticari Uygulamalara Yönelik Yaptırımlar
IV. E-Ticaret Kanunu: Tekelleşmenin Kontrolüne İlişkin Düzenlemeler
A. Giriş
B. Finansal Eşik Sistemi ve Yükümlülükler: Rekabet Politikası Bakımından Değerlendirilmesi
C. ETAHS'lere Getirilen Yükümlülükler ve Bunların Genel Özellikleri
D. ETHS'lere Getirilen Yükümlülükler
V. E-Ticaret Kanunu: Tekelleşmenin Kontrolüne Dair Düzenlemelere İlişkin Genel Değerlendirme ve Sonuç
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
REKABET KANUNU DEĞİŞİKLİK TASLAĞI
Giriş
I. Rekabet Kanunu'nda Değişiklik Taslağı Hazırlanmasına Giden Yol: Dijital Piyasalardaki Yoğunlaşma Eğilimi, Genel Gerekçedeki Öne Çıkan Tespitler ve Bu Tespitlerin Değerlendirilmesi
II. 4054 sayılı Kanun Kapsamında Yapılması Öngörülen Değişiklikler: Amaç, Kapsam ve Tanımlar
A. Madde 1: Amaç
B. Madde 2: Kapsam
C. Madde 3: Tanımlar
III. 4054 sayılı Kanun Kapsamında Alınması Öngörülen Öncül Yasaklar
A. Genel Olarak
B. Taslak'ın 6/A Maddesinin 2. ve 3. Fıkraları
IV. 4054 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılması Öngörülen Usule İlişkin Değişiklikler
A. Önemli Pazar Gücüne Sahip Teşebbüslerin Belirlenmesi ve Uyum
B. Madde 6: Yapısal Tedbirler
C. Madde 7: Yükümlülük ve Tedbirlerin İzlenmesi
D. Madde 8: Yerinde İnceleme
E. Madde 9: İdari Para Cezaları
F. Madde 10: Nispi İdari Para Cezaları
G. Madde 11: Taahhüt
H. Madde 12: Sürelerin Uzatılması
V. Taslak'ın Esasa İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi
A. Çifte Cezalandırma Perspektifinden Genel Bir Bakış
B. Nesnel Gereklilik ve Etkinlik Savunması
Rekabet Kanunu Taslağı: Sonuç Yerine
E-TİCARET KANUNU VE REKABET KANUNU TASLAĞI: SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER
KAYNAKÇA