Transfer Fiyatlandırması _{İktisadi ve Hukuki Yönleri ile}

Küreselleşme hayatın her alanında olduğu gibi, vergi hukuku bağlamında da yeni kurum ve kavramların hayatımıza girmesine sebep olmuştur. Çok uluslu şirketler (ÇUS), vergileme yetkisi, devletlerin vergi rekabetleri, sermaye ve ticaret hareketleri, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı vb. şekilde sayabileceğimiz konu ve kavramlar bunlara örnek olarak gösterilebilir. İlerleyen teknoloji ve küreselleşmenin doğal sonucu olarak sermayenin hareket kabiliyeti hız kazanmıştır. Bu durum şirket yapılarını da etkilemiş ve çok uluslu şirket adı verilen bir şirket türünün oluşmasına neden olmuştur. Bu denli büyüyen şirketler, tüzel kişiliğinin kurulduğu ülke haricindeki ülkelerde kurdukları ilişkili şirketleri vasıtasıyla ekonomik olarak çok güçlenerek doğrudan yabancı yatırımları kendi ülkesine çekmek isteyen devletler için önemli hale gelmişlerdir. Devletler ve şirketler arasında kurulmaya çalışılan denge içerisinde, şirketlerin kârlarını maksimize etmek için daha az vergi ödeme yönündeki çabaları, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı denilen bir sorunun ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Çok uluslu şirketlerin transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımına yönelmeleri, uluslararası bir sorun haline gelerek uluslararası vergi hukukunun başta gelen konularından birini oluşturmuştur. Devletler vergi kayıplarını önleme konusunda mevzuat düzenlemeleri yaparken uluslararası kuruluşlar vergi kaybı sorunun çözüm yolları üzerinde çalışmaktadırlar. Bu kapsamda OECD (Organisation for Economic Co- Operation and Development -Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü), transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımını önleyecek çözüm yolları ile ilgilenirken öte yandan bu tür sorunun ortaya çıkmasına engel olacak idari çözümler üzerinde çalışmaktadır. Devletler ise bir yandan transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımını engellemeye yönelik OECD’nin tavsiye ettiği çözüm yolları konusunda yerel mevzuatlarında düzenlemelere giderek bu konu üzerinde yoğunlaşmakta bir diğer yandan uluslararası anlaşmalara imza atmaktadırlar.