Osmanlı Ceza Hukukunda Hakaret Suçu

Kitap iki ana bölümden oluşmakta olup, birinci bölümde Osmanlı ceza hukukunun genel bir çerçevesi çizildikten sonra hakaret suçu ile ilgili temel kavramlar hakkında bilgi verilmek suretiyle birinci ve ikinci bölümde ele alınacak konuların temel referans noktaları belirlenmiştir. Bu çerçevede birinci bölüm esas itibariyle Tanzimat öncesi Osmanlı ceza hukukunda hakaret suçu ile ilgili düzenlemelere ayrılmıştır. Bu bağlamda had suç ve cezaları kapsamında yer alan hadd-i kazf (iffete iftira) suçu ve cezası ile bu suçun unsurlarının gerçekleşmemesi durumunda tazir kapsamına giren hakaret suçu ayrıntılı biçimde incelenmiştir. Dini değerlere hakaret de irtidat suçu ve cezası kapsamında ayrı bir başlık olarak ele alınmıştır.

Kitabın ikinci bölümü Tanzimat sonrası Osmanlı ceza hukukunda hakaret suçuna ayrılmıştır. Bu bölümde 1840, 1851 ve 1858 Ceza Kanunnamelerinde hakaret suçunun nasıl düzenlendiği ve teorik esaslar dışında uygulamaya yansımaları incelenmiştir. Ayrıca 1858 Ceza Kanunnamesi’nde 1911 yılında dönemin İtalyan Ceza Kanunu’ndan esinlenilerek yapılan tadillerde hakaret suçunun düzenlenmesinde ortaya çıkan değişikliklere de yer verilmiştir. Burada mutlaka vurgulanması gereken nokta modern ceza hukukunda hakaret suçunun işleniş şekillerinden birisi olan somut fiil isnadının Osmanlı ceza hukukunda 1858 Ceza Kanunnamesi’nde yapılan 1911 yılı değişikliklerine kadar yalnızca iftira suçu ile ilişkili olarak düzenlenmiş olmasıdır. 1911 yılında yapılan değişiklikle ise somut fiil isnadı iftira suçundan bağımsız olarak hakaret suçunun işleniş yollarından biri olarak kabul edilmiştir.